Ετυμολογία λέξεων

Αγαμέμνων 

Από σύνθεση του  ἄγαν + μέμνων (μένω), δηλαδή εκείνος που είναι πολύ σταθερός και επίμονος (ή που τον θυμούνται πολύ ..από το μιμνήσκω>μέμνων) 

αγαπάω 
Από το [άγω + άπτω, διότι σημαίνει, σπεύδω να ασπαστώ (άπτω) κάποιον φίλο που έρχεται προς εμένα]

αγγείο
Από το άγγος (αγωγός με αποβολή του -ω-)

Αγγελία

Κόρη του Ερμή=είδηση

αγελάδα

Από το αγελάς που δηλώνει το αγελαίο ζώο

Αγιόκλημα

Απο το αιγόγλημα

Αγκαλιά

Από το άγκος που είναι o κεκαμένος βραχίονας


αγορά
Από το αγύρω ή αγείρω που σημαίνει συναθροίζω

Αγρίνιο

Αρχαίο τοπωνύμιο από τους Αγραίους, αρχαίο αιτωλικό φύλο (Αγραίοι = αγρευτές, κυνηγοί < άγρα «κυνήγι» ή «αγρότες, άνθρωποι τής γης» < αγρός). Η πόλη, μετά την καταστροφή της το 314 π.Χ., επανεμφανίζεται τον 13ο αιώνα ως οικισμός με το όνομα Βραχώρι (<Βλαχώρι <Βλαχοχώρι <Βλοχοχώρι «χωριό που οι κάτοικοί του κατάγονταν από τον Βλοχό τής Θεσσαλίας). Το 1835, αφού ιδρύθηκε το Νέο Ελληνικό Κράτος, το Βραχώρι ξαναπήρε την αρχαία ονομασία και έγινε Αγρίνιο.

Αδάμας

Ο ατιθάσευτος επειδή τα διαμάντια είναι πολύ σκληρά και δεν κατεργάζονται εύκολα

Αδελφός

Από το α- (αθροιστικό) + δελφύς (που σημαίνει κοιλιά), δηλαδή από την ίδια κοιλιά. Αρχικά λοιπόν σήμαινε μόνο αυτόν που έχει την ίδια μητέρα με άλλον (τον
ομομήτριον αδελφόν), σε αντίθεση με το αρχαίο φρατήρ (από το πατήρ>φατήρ>fater και frate) ή φράτωρ ου σήμαινε τον ομοπάτριο αδελφό. Τελικά, με τον καιρό, το αδελφός επεκράτησε και για τις δύο περιπτώσεις.

Άδης 

Ο Άδης πολλοί πιστεύουν ότι ονομάστηκε έτσι από το αιδές (α+-ιδείν)- το ανείδωτον, το αόρατον- , αλλά επειδή αυτό το όνομα, προκαλούσε φόβο τον έλεγαν Πλούτωνα "κρατύλος 403Α


Αθήνα

Από την Αθηνά. Στον πλατωνικό Κρατύλο το όνομα Αθηνά ετυμολογείται από το Α-θεο-νόα (το α είναι αθροιστικό) δηλαδή η νόηση του Θεού (Κρατυλ. 407b), αλλά η εξήγηση αυτή είναι παρετυμολογική. Η επιστημονική βιβλιογραφία θεωρεί το θεωνύμιο προελληνικό και αγνώστου ετύμου. 

αιγίς
Η λέξη παράγεται από το ρήμα αΐσσω = κινούμαι με ορμή, πηδώ, σηκώνομαι όρθιος. Από το ίδιο ρήμα παράγεται και η αίξ = γίδα, κατσίκα. Αιγαίο, λοιπόν, είναι το πέλαγος το ορμητικό

Αίγυπτος

Ο Στράβων είχε δώσει την «παραδοσιακή» ετυμολογία, σύμφωνα με την οποία το Αίγυπτος προέρχονταν από το συνδιασμό των λέξεων «Αιγίαο» και «υπτίως», δηλαδή «κάτω (νότια) από το Αιγαίο (Πέλαγος)».

Ακέραιος

Απο το στερητικό α- και το κεράνυμι (ανακατεύω) ήτοι ο γνήσιος, αγνός, απόλυτος

Αλαζών

Από το άλη=περιπλάνηση και ζων, δηλαδή αυτός που ζει σε παραπλάνηση ή ο φαντασμένος

Αλάτι

Από το αλς που σημαίνει θάλασσα

Αλέξανδρος

Το όνομα ετυμολογείται από τη ρίζα του ρήματος αλέξω, που σημαίνει προστατεύω ,απωθώ και το ανήρ (ανδρός), και κατά συνέπεια σημαίνει "απωθώ τους άνδρες" μάλλον παρά "προστατεύω τους άνδρες".

Αλήθεια

Το επίθετο αληθής (απ' όπου η αλήθεια) προήλθε από το στερητικό α- και -λήθος, το («λήθη») ή την ίδια τη λέξη λήθη: α-ληθής επομένως ήταν αρχικά «αυτός που δεν μπορεί να περάσει στη λήθη, να λησμονηθεί ή να αποκρυβεί», άρα «αυτός που δεν λανθάνει, δεν υποκρύπτεται, αλλά είναι εμφανής, απτός, πραγματικός, αληθινός». Επ' ευκαιρία, ας σημειωθεί ότι η αρχαιότατη (ήδη στον Ομηρο) λέξη αληθής και αλήθεια δεν προέρχεται από την ομόρριζη λέξη λάθος, η οποία εμφανίζεται πολύ αργά (στους μεταγενέστερους χρόνους). -Μπαμπινιώτης-

Εναλλακτικά από παραφθορά του θεία άλη (θεϊκή περιπλάνηση), δηλαδή, πρόοδος στην πορεία του Θεού (Σακέτος).


Αλήτης
Από το άλη που σημαίνει περιπλάνηση



Άλκηστις
Από το αλκή=αποφεύγω,αποκροπυω + εστία=σπίτι δηλαδή .. η γυρίστρα


Αλκιβιάδης
Από το αλκή=αποφεύγω, αποκρούω + βία δηλαδή ο προστάτης


Αμαζών
Απο το στερητικό α- και τον μαζό=μαστός, στήθος επειδή έκοβαν τον ένα μαστό για να χειρίζονται άνετα το τόξο 


άμαξα
Από το άμα=μαζύ και το άγω=φέρω ήτοι μεταφέρω μαζίκά

αμήν 

Διαβάζουμε στο Ομηρικό λεξικό: ημέν σημαίνει αληθώς και χρησιμοποιείται στους όρκους.

στην .. Ὁμήρου Ὀδύσσεια, Ραψωδία θ, Ὀδυσσέως σύστασις πρὸς Φαιάκας.

"δὴ τότ᾽ ἄρ᾽ Ἀλκίνοον προσεφώνεε δῖος Ὀδυσσεύς·

"Ἀλκίνοε κρεῖον, πάντων ἀριδείκετε λαῶν,

ἠμὲν ἀπείλησας βητάρμονας εἶναι ἀρίστους,
ἠδ᾽ ἄρ᾽ ἑτοῖμα τέτυκτο· σέβας μ᾽ ἔχει εἰσορόωντα."

Μετάφραση Ἀργύρη Ἐφταλιώτη

Τότε ὁ Ὀδυσσέας γύρισε καὶ λάλησε τοῦ Ἀλκίνου·

“Ἀλκίνο, πρῶτε βασιλιὰ καὶ τῶ λαῶν καμάρι,
καὶ τὸ καυκιόσουν πὼς αὐτοὶ λαμπροί 'ναι χορευτάδες,
κι ἀληθινὰ τὸ δείξανε· τοὺς βλέπω καὶ σαστίζω.”

 

Άρα το "αμήν λέγω υμίν" δεν σημαίνει "σας διαβεβαιώνω", αλλά "Αληθώς σας λέγω".
Η εξέλιξη του ημέν είναι το σημερινό ..... αμέ!

 

Αμπάρι

Είναι μεν από το τουρκικό ambar, αλλά αυτό προήλθε από το ελληνικό εμπόριον (Μπαμπινιώτης).

ανάγκη 
Από το [ανά + άγχω]- κατάσταση με βία, φυσική ανάγκη,

Ανδρομέδα

Από το ανήρ+μέδω=άρχω

Άνθρωπος

Κατά Λιαντίνη πό παραφθορά του αναθρών (αναθρεί = εξετάζει, διαλογίζεται, κοιτάζει προς τα πάνω) α (αυτά) όπωπε (βλέπει, παρατηρεί), δηλαδή, το ον που εμβαθύνει σε ότι παρατηρεί με τη βοήθεια του ανώτερου ή έλλογου νου. Πιό συνηθισμένη ετυμολογία  από το άνω+θρώσκω

άπληστος

Απο το στερητικό α- και το πίμπλημι που σημαίνει γεμίζω, δηλαδή αο ακόρεστος

Άργος

Άργος σημαίνει το πεδίον, την πε­δινή χώρα, και η λέξις είναι Μακεδονική – Θεσσαλική, δηλ. πελασγική – προελληνική.

Αρετή

Η ελληνική λέξη αρετή παράγεται από τη ρίζα αρ -απ' την οποία και οι λέξεις: άρι - (πρεπόντως, καλώς), αρείων (= ανδρειότερος, ευγενέστερος), άρι-στος, αρέσκω, αραρίσκω (αρμόζω, συνδέω), αρέγει (ωφελεί, προσήκει) και ρήμα αρετάω απ' τον Όμηρο (Θ, 329, Ζ, 114) = ευδοκιμώ, ακμάζω. 

αριστερός

από τη ρίζα αρ- που σημαίνει το πρέπον 

Αρμονία

Από τη (ρίζα αρμός-από το αραρίσκω =συνάπτω, συνενώνω, προσαρμόζω κάτι) 

αρμπαρόριζα

Από το erba rossa δηλαδή κόκκινο φυτό λόγω των κόκκινων λουλουδιών που κάνει

άροτρο

Απο το άρουρα=γη και το (τι)τρώσκω=πληγώνω. Το εργαλείο που πληγώνει τη γη

αρουραίος

Απο τη λέξη άρουρα που σημαίνει γη

Ασκληπιείο

Απο τον Ασκληπιό που είναι αυτός που ποιεί τα σκέλη ήπια

αστείο

Συζητήσεις που γίνονταν στο άστυ (φαιδρές)

αστήρ

Απο το στερητικό α- και το στηρ(ιζω) του ίστημι δηλαδή αυτό που δεν στηρίζεται

Άστυ

Το άστυ ξεκινάει ως η κατεξοχήν δήλωση «τού οργανωμένου χώρου κατοικίας», εκεί που μένουν οι αστοί, αναπτύσσοντας και αντίστοιχη νοοτροπία που οδηγεί σε μια ελευθεριότητα στην έκφραση και στην επικοινωνία των αστών, στο αστ-είος (απ' όπου το αστείο σαν τρόπος επικοινωνίας) ενώ η λέξη πόλις είναι το κράτος-πόλις, η πολιτική έκφανση τού χώρου διαβίωσης (πολίτης =ο έχων πολιτικά δικαιώματα), ξεκινώντας από τη σημασία «οχυρό, φρούριο», που διαπιστώνεται στην αρχική σημασία τού ακρόπολις (<άκρα πόλις, η υψηλά σε λόφο κτισμένη, η οχυρωμένη πόλη, η πόλη-φρούριο, το οχυρό). -Μπαμπινιώτης-


άτλας 
Βιβλίο ε χάρτες. Από την έκδοση συλλογής χαρτών το 1595 από τον Mercatore με εξώφυλλο τον Άτλαντα να σηκώνει τη Γή

Αυτόθροος

Από το θρόος = θόρυβος, άρα αυτόθροος = αυτός που παράγει ήχο από μόνος του ή που μιλάει για τον εαυτό του

Αφέψημα

Από το από+έψω=βγάζω με βρασμό

Αχιλλλεύς

από την σύνθεση των λέξεων άχος ( = βάσανο) + Ίλιον ( = Τροία) + λαός (κατάληξη -λευς κατά το βασιλεύς = στήριγμα, βάση του λαού) και σημαίνει "αυτόν που έφερε βάσανα στο λαό της Τροίας" (Αχ + ιλ + λευς}.

Βαλκάνια

Προέρχεται από το τουρκικό balcan που σημαίνει «όρος», όνομα που δόθηκε από τους Τούρκους στο όρος Αίμος.

βαπόρι

Από το ιταλικό vapore=ατμός δηλαδή πλοίο ατμού

Βασιλεύς

Λέμε "βασιλεύει ο ήλιος", επειδή πρόκειται για αναδρομικό σχηματισμό της αρχικής χρήσης του ρήματος σε παρελθοντικό χρόνο (βασίλεψε ο ήλιος). Δηλαδή κάτι που έχει παρέλθει (τέλειωσε η βασιλεία του).

βεγγαλικά

Από τη Βεγγάλη και τα εντυπωσιακά πολύχρωμα φώτα της

βλάσφημος

Από το βλάπτω+φήμη, αυτός που χαλάει τη φήμη κάποιου

βοήθεια
Από το βοηθώ < βοή + θέω (τρέχω) δηλαδή «τρέχω στη βοή (κραυγή, έκτακτο, ασυνήθιστο ήχο) προκειμένου να συνδράμω σε κάτι (ενδεχομένως επείγον ή και προς πρόληψη κινδύνου

βουκόλος

Απο το βους+ και κέλλω=ελαύνω, ο αγελαδοβοσκός

βουλιμία

Απο το βους+λιμός, συμπεριφορά πεινασμένου βοδιού

Βούτυρο

Από το βους+τυρός (Μπαμπινιώτης)

Βόμβα

Από το αρχαίο βόμβος (βουή)

βρόντος (στον)

Από τη συνήθεια να πυροβολούν οι στρατιώτες προ το μέρος του θορύβου χωρίς να βλέπουν τον στόχο

βυρσοδέψης

Από το βύρσα=δορά και δέψω=εκχυλιση με βρασμό

Βωμολοχία

Δήλωνε αυτόν που παραμονεύει (ελλοχεύει) κοντά σε βωμούς για να κλέψει το κρέας που προσφερόταν στις θυσίες. Γι'αυτό αποδόθηκε η έννοια της βλασφημίας (κυρίως προς τα θεία). 

Γάμπα

Από το ιταλικό gamba σαν αντιδάνειο αφού ξεκινά από την λέξη της δωρικής διαλέκτου καμπά, που στην αττική διάλεκτο όπως και σήμερα είναι καμπή.

Γιουσουρούμ

Περιοχή στο Μοναστηράκι που πήρε το όνομά της από αυτό ενός Εβραίου παλαιοπώλη

Γκέτο

Περιοχή της Βενετίας που έγινε το 1516 η πρώτη αποικία των Εβραίων με κλειστό,εσωστρεφή χαρακτήρα

Γλέντι

Στο βυζάντιο υπήρχε ένα ύφασμα που λεγόταν λέντιον (λατινικής προέλευσης μάλλον) του οποίου η ύφανση ήταν ιδιαίτερα επίπονη… Όταν τελείωνε οι υφαντουργοί έκαναν γιορτή γιατί αυτό το ύφασμα άξιζε πολλά. Η γιορτή υποτίθεται ότι λεγόταν εκλέντιον (δλδ το πέρας της ύφανσης του λέντιον – συγνώμη για τις γενικές), που έδωσε στην ελληνική δυό λέξεις: το γλέντι και το ξεφάντωμα (η εξ-ύφανση του λέντιον).

Δαίμων

Από παραφθορά του δαήμων (γνώστης), δηλαδή αυτός που ξέρει την αλήθεια.

Δαναός

Από το Δα (γα,γη,δα,δη) και ναός (εκ του ναίω=κατοικώ), δηλαδή ο κάτοικος της γης, ο στεριανός, ο γηγενής

δεξιός

Από τη ρίζα του το δεκ-, δέχομαι, ο δεκτικός, αυτός που δέχεται, περιποιείται, φροντίζει, χαιρετίζω, περιμένω, διαδέχομαι) ευτυχής, ευφυής, ικανός

Δήμητρα

Από το Δη (Γαια, γη, δα, δη) και μήτηρ/μήτρα δηλαδή η μητέρα γη

Δημοκρατία

Η λέξη δημοκρατία αποτελείται από τα συνθετικά ‘δήμος’ (το σύνολο ή η συνέλευση των ανθρώπων που έχουν πολιτικά δικαιώματα) και ‘κράτος’ (δύναμη, εξουσία, κυριαρχία). Η λέξη ‘κράτος’ είναι μία απροσδόκητα σκληρή λέξη. Στις λέξεις ‘μοναρχία’ και ‘ολιγαρχία’ το δεύτερο συνθετικό ‘άρχω’ σημαίνει ‘κυβερνώ, οδηγώ, κυριαρχώ’. Είναι πιθανό ο όρος ‘δημοκρατία’ να επινοήθηκε από τους δυσφημιστές της που απέρριπταν την πιθανότητα μίας, ούτως ειπείν, ‘δημαρχίας’. Οποιοσδήποτε κι αν ήταν η αρχική απόχρωση, ο όρος υιοθετήθηκε από τους Αθηναίους δημοκρατικούς. Ο όρος, πάντως, ουσιαστικά δηλώνει ‘το πολίτευμα εκείνο στο οποίο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της συνέλευσης των εχόντων πολιτικών δικαιώματα’.

δίεσις
δια+έσις (από το ίημι), δηλαδή αυτόν που διαβαίνει (σε κλίμακα (πχ μουσική) το επόμενο σκαλί (νότα) προς τα επάνω

Διομήδης

Από το Ζευς+μέδω=άρχω δηλαδή αυτός που έχει θεία εξουσία (-οδότηση)

Δίπλωμα

Διπλωμένο επίσημο/κρατικό έγγραφο 

ειρήνη

Από το είρω=λέγω + νούς (ή από το αίρω?) 

Ελένη

Από το ελείν=καταστρέφω + ναύς δηλαδή αυτή που είναι η αιτία καταστροφής των πλοίων 

Ελιξήριο

Τη λέξη ελιξήριο πήραμε σε νεότερους χρόνους από τα Γαλλικά (elixir, 14ος αι.) ή τα Αγγλικά (elixir, 14ος αι.), όπου πέρασε μέσω τής νεολατινικής (για χρήσεις που αφορούσαν στην αλχημεία) η αραβική λέξη al-iksir. Αυτή όμως δεν είναι παρά το αρχαιοελληνικό ξηρίον (<ξηρός) «ειδική σκόνη για την επούλωση τραυμάτων και την επίσχεση τής αιμορραγίας» μαζί με το αραβικό άρθρο al «το». Από την ετυμολογία τής λέξης προκύπτει και η ορθογραφία της με -η- (ελιξήριο και όχι ελιξίριο) αφού ανάγεται στο ελλην. ξηρίον/ξηρός (Μπαμπινιώτης).


Ελλάς
Απο το Ελ=ήλιος+λας=πέτρα δηλαδή η φωτεινή πέτρα, πέτρα του ήλιου

ελλοχέυω

Από το λέχ- (κείμαι, ξαπλώνω) για να στήσω ενέδρα 

εμπόδιο
Από το εν+πόδιω δηλαδή αυτό που είναι μέσα στα πόδια μου

ένεση
Απο το εν+ίημι δηλαδή ρίχνω μέσα

ενημέρωση
εν+ημέρα, σημαίνει είσοδο-εισαγωγή στην ημέρα, στο φως, δηλαδή έξοδο από τη νύχτα, το σκοτάδι, την άγνοια.


Εξετάζω
Από το εξ+ετάζω δηλαδή ανακαλύπτω την γνησιότητα αλήθεια (αφού ετεός είναι ο γνήσιος, αληθινός όπως οι Ετεοκρήτες)

έξυπνος

από το εξ-ύπνος, αυτός που "σηκώνεται" από τον ύπνο

Επίδαυρος

Δράσις επί της αύρας (της ψυχής). Στη Θόλο της Επιδαύρου γινόταν θεραπεία με σόκ σε ψυχικά ασθενείς που τους έριχναν φίδια για να συνέλθουν ..


επτάζυμος
..παράφραση του αυτόζυμου άρτου που φτιάχνεται δηλαδή χωρίς προζύμι


ερμητικός
..από τον Ερμή τον Τρισμέγιστο, προστάτη των αλχημιστών που έκρυβαν/σφράγιζαν πολύ καλά τα σκεύη τους


Εστιατόριο
Από την εστία, δηλαδή το τζάκι ή φωτιά του σπιτιού


ζέρσει
Είδος πλεκτού μεταξωτού υφάσματος που ονομάστηκε έτσι από το αγγλικό νησί Jersey όπου πρωτοφτιάχτηκε


ζυγούρι
Αρνί δύο ετών (ζυγός=διπλός)


ήθος
Συνεσταλμένη ρίζα του εθ-ος για την έκφραση της ίδιο+συν+κρασίας από το κεραννυμι δηλαδή ανακατεύω του ανθρώπου


ηλίθιος
Από το επίρρημα ήλιθα=μάταια

ημέρα
Από το ρήμα μείρομαι που σημαίνει μοιράζω, εξ ου και μέρος

Ήρως 

Από παραφθορά του έρως, αυτός που διακατέχεται από έλξη προς το αγαθό.


Ησυχία
Από το ήσυχος που προέρχεται από το ήσσον+ήχος δηλαδή χαμηλής έντασης ήχος


Θάλασσα
Απο το αλς=αλάτι>σαλ>σάλασσα>θάλασσα


θαμώνας
Από το επίρρημα θάμα=συχνά+ων


Θεός
Από την αρχαιότητα ήδη έγιναν προσπάθειες για την ετυμολόγηση της λέξης. Πρώτος ο Ηρόδοτος (2. 52) μας πληροφορεί ότι η λέξη Θεός προέρχεται από τους Πελασγούς της Δωδώνης, κατά τους οποίους οι θεοί ονομάστηκαν έτσι «ότι κόσμω θέντες τα πάντα πρήγματα και πάσας νομάς είχον». Παράγει δηλαδή τη λέξη από το ασθενές θέμα του ρήμ. τί-θη-μι (θ. θη, θε).
Μετά τον Ηρόδοτο ο Πλάτων στο έργο του «Κρατύλος 397C» υποστηρίζει ότι η λέξη θεός παράγεται από το ρήμ. θέειν = τρέχειν που κυριολεκτείται για κάθε κυκλοτερές πράγμα που φαίνεται ότι περιτρέχει και επανέρχεται εις εαυτόν (θο-ός = ταχύς, δηλώνει ενέργεια), διότι οι πρώτοι θεοί για τους αρχαίους ανθρώπους ήταν ο Ήλιος και η Σελήνη και τα λοιπά ουράνια σώματα που «διέτρεχαν» το διάστημα. 


Θεσπέσιος 
Προέρχεται από τις λέξεις: Θεός και εσπον-είπον 

Θέσπισμα

Από το Θεός-είπε. Σήμαινε την θεική προσταγή (νομοτελειακή συνέπεια), φωνή θεού ή τον χρησμό (Λυκούργος κατά Λεωκράτους). Μεταφορικά χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει κυνερνητικές διαταγές και έχει επικρατήσει να σημαίνει το νομοθέτημα σαν εξουσιαστικό δόγμα. 

Θουκυδίδης

Από το Θεός + κύδος=δόξα δηλαδή αυτός που δοξάζει τον Θεό ή το θείον

Ιδιαίτερος

Είναι συγκριτικός βαθμός του αρχαιοελληνικού επιθέτου ἲδιος 

ιερός
Από το ις (ισχύς,δύναμις) και την κατάληξη -ερός, δηλαδή αυτός που έχει δύναμη

ιστορία

Από το ιδείν-Fιδ και στορ > ίστωρ=γνώστης (Fιδ-στορ).

ισχύω
Από το ις + έχω, σημαίνει έχω δύναμη

Ιφιγένεια 

Από το ίφι:ισχυρά + γίγνομαι δηλαδή η από ισχυρή γενειά

Καλαμάτα

Η Καλαμάτα, μεσαιωνική ονομασία τής αρχαίας πόλης Φεραί, πήρε το όνομά της από ένα παλιό βυζαντινό μοναστήρι τής περιοχής, την Παναγία την Καλομάτα απ' όπου το Καλαμάτα (με αφομοίωση τού -ο- σε -α-).


Καγκουρό
Λέγεται ότι προήλθε από τη φράση των ιθαγενών (Aborigines) τής Αυστραλίας ka gouro, που σημαίνει «δεν ξέρω», με την οποία απάντησαν στον Άγγλο εξερευνητή J . Cook όταν τους ρώτησε πώς ονομάζουν αυτό το ζώο! -Μπαμπινιώτης-


Κακαβιά
..ψαρόσουπα που μαγειρεύεται σε σκεύος-χύτρα που λέγεται κακάβι

Καλικάντζαρος

Από το καλός + κάνθαρος (: το σκαθάρι, scarabaeus pilularius) > καλικάνθαρος (με αυτή την άποψη συμφωνούν οι περισσότεροι: Κοραής, Κουκουλές, Μπούντουρας Boll).


Καλλιόπη
Από το κάλλος + οπς=οπός δηλαδή .. η με ωραία όψη 

Καναπές

Από το γαλλικό canape (από γαλλικό conope «κάλυμμα κρεβατιού»), το οποίο όμως ανάγεται στο αρχ. ελλ. κωνωπείον «ανάκλιντρο με κουνουπιέρα» μέσω τού λατινικού conopeum (Μπαμπινιώτης).

Καννέλα 
Απο το λατινικό Cannela (ή cannella), υποκοριστικό του canne (καλάμι) που προέρχεται από το ελληνικό κάννη (σωλήνας) λόγω του αντίστοιχου σχήματος του φλοιού της καννέλας που κουλουριάζει κατά το στέγνωμα της

Καριοφίλι

Από το εργοστάσιο κατασκευής του όπλου Carlo e figli

Καρναβάλι

Από το carne+levare δηλαδή ..αποκλεισμός κρέατος

Κερατάς

..από την παρατήρηση ότι στα κερασφόρα ζώα δεν υπάρχει συζυγική πίστη

κατακλυσμός
Από το κατα-κλυδ-j-ω>κατακλύζω, το αποτέλεσμα έντονου  κλυδωνισμού (σεισμού) που έχει πλημμυρικό αποτέλεσμα

κέρμα

από τη ρίζα κερ- που σημαίνει κόβω, δρέπω

κερνώ

από το κυρνώ=ανακατεύω νερό με κρασί για να το προσφέρω

Κιλό

Από τα λατινικά (σύντμηση της λέξης kilogramme) σαν αντιδάνειο της λέξης χιλιο-... Η μετατροπή του δασέως χ σε ψιλό κ είναι πολύ συχνή οπότε το χιλιο από το αριθμητικό της αρχαίας χίλιοι, μετετράπη σε kilo και η ελληνική απόδοση είναι φυσικά χιλιόγραμμο.

Κισσός

Λέγεται έτσι γιατί "κύσει" (φιλά) το δένδρο ή βράχο, τυλιγμένος σ' αυτό καθώς αναρριχάται. 

Κλήδονας

Από την αρχαία λέξη «κλήδων» (με ήτα) που στον Όμηρο σημαίνει μαντικό σημάδι, προφητεία. 


Κλίκα
..παρέα χειροκροτητών από τογαλλικό cliquer=χειροκροτώ


Κλίμα
το αποτέλεσμα της κλίσης του άξονα της γης από τον ισημερινό προς τους πόλους 


Κλινική
..χώρος "κλινικών" δηλαδή πλαγιασμένων ανθρώπων 

Κοιτάζω

Το ρήμα (βλέπω σημαίνει σήμερα) κατάγεται από την κοίτη (κλίνη, κρεβάτι, φωλιά) και δήλωνε τη συνήθεια των φρουρών να έχουν την κοίτη τους στο φυλάκιο, ενόσω υπηρετούσαν ως σκοποί.  


Κονδύλι
Απο το τμήμα του καλαμιού ανάμεσα σε δύο κονδύλους που το χρησιμοποιούσαν σαν φορέας για τις γραφίδες


Κοντάκι(ον)
Το κοντάρι=κοντός, υποκοριστικό κοντάκιο, στο οποίο τυλίγονταν ένας πάπυρος με το εκκλησιαστικό άσμα

κορμός

από τη ρίζα κερ- που σημαίνει κόβω, δρέπω

Κορόιδο
Απο το κουρόγιδο (κουρεμένο γίδι) που προσφέρει γελοίο θέαμα

κούρα
Από το ομηρικό ρήμα κορέω=φροντίζω


Κουρί
Απο το τουρκικό koru που σημαίνει το δάσος


Κουρμπέτι
Από το τουρκικό gurbet που σημαίνει ξενιτειά, χώρο που αποκτά κανείς ιδιαίτερη εμπειρία


Κουτούκι
Σημαίνει το κούτσουρο και προέρχεται από το τουρκικό kutuk που σημαίνει το ίδιο


Κοψοχρονιά
Από το καψο-χρονιά που δήλωνε μικρή οικονομική δυνατότητα λόγω μικρής παραγωγής εξ'αιτίας καταστροφής της σοδειάς απο καύσωνα. 

Κρασί

Η λέξη κρασί αντικατέστησε τη λέξη οίνος στους βυζαντινούς χρόνους . Η λέξη κατάγεται, με μεσολάβηση των τύπων κρασίν<κρασίον, από τη λέξη κράσις=ανάμειξη, που με τη σειρά της είναι παράγωγο του ελληνικού θέματος κρα-<ινδοευρωπαϊκό θέμα kera- (πρβλ. το ρήμα κεράννυμι=αναμειγνύω και το ουσ. κρατήρ=σκεύος ανάμειξης). Η ετυμολογία της λέξης αντανακλά τη συνήθεια των αρχαίων Ελλήνων να πίνουν το κρασί τους ανακατεμένο με νερό (κεκραμένος οίνος). 

Κυλικείο

Από το κύλιξ=ποτήρι 

κύμα

Από το κύω=φουσκώνω


κωμωδία
Από το κώμος (συνάθροιση ατόμων-πομπή) και ωδή. Μετά τις τελετές στα "όργια" εν πομπή τραγουδούσαν .. 

λάθος
Αυτό που λανθάνει, διαφεύγει της προσοχής

λαξέυω

Απο το λα=πέτρα και ξέω=ξύνω

λατόμος

Απο το λα=πέτρα και τέμνω

λέσχη

Από το λέχ- (κείμαι, ξαπλώνω), ο (στρατιωτικός) κοιτώνας

Λεωνίδας 

Από το λαός (λεως) + οιδα=γνωρίζω δηλαδή αυτός που αναγνωρίζει ο λαός ή που γνωρίζει τον λαό

λίθος
Από το λα(πέτρα)+ιτος> λίθος

λοχεία

Από το λέχ- (κείμαι, ξαπλώνω), η κατάκλιση κατά την περίοδο μετά την κύηση

λόχος

Από το λέχ- (κείμαι, ξαπλώνω), ο τόπος της στρατιωτικής ενέδρας και ύστερα η ομάδα της

λωποδύτης
Ο βυθίζων (δύτης) το χέρι του εις την λώπη (ιμάτιο, ένδυμα) για ..να αφαιρέσει χρήματα

μάγκας

Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν αρκετές απόψεις:
από τη μάγκα = ενωμοτία άτακτων πολεμιστών (Αλβ.)
από το Λατινικό mango, -onis ( Ν. Ανδριώτης)
από το manika κατά τον Γ. Μπαμπινιώτη με την ερμηνεία ότι υπήρχε η συνήθεια να δίνονται σε ευγενείς ιππότες τα μανίκια των κυριών της αυλής.

Μαγνήτης

Από το αρχαίο (η) Μαγνήτις λίθος, που ονομάστηκε έτσι από το ότι  υπήρχε στην περιοχή όπου εγκαταστάθηκαν (τον 12ο αι. π.Χ.) ο Μάγνης/ Mάγνητες (απόγονοι), αρχαίο γένος Ελλήνων Μακεδόνων και η οποία πήρε επίσης το όνομά τους (Μαγνησία). -(Μπαμπινιώτης)-

Μακαρόνια

Από το ιταλικό μακερόνι σαν αντιδάνειο αφού αυτό παράγεται από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη “μακαρωνία” (: νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά). 

Μακεδονία

Ο Ηρόδοτος αναφέρει πως η ονομασία Μακεδονία προέρχεται από το μακεδνός ή μακεδανός που σημαίνει υψηλός, μακρύς, πυραμειδοειδής (Στην δωρική διάλεκτο μάκος = μήκος). 



Μάνη
Απο το μανός που σημαίνει άδενδρος

Μαργαριτάρι

Από το μάργαρος = ιριδίζουσα ουσία οστράκων. 

Μελαγχολία
Η αντίληψη ότι η ανθρώπινη διάθεση εξαρτάται από την ισορροπία ή τον βαθμό αναμίξεως στον οργανισμό διαφόρων σωματικών χυμών είναι αρκετά διαδεδομένη στην Αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης δίδασκε ότι οι χυμοί αυτοί είναι οι εξής: αίμα, χολή, μέλαινα χολή, φλέγμα. Κατά τούτο η μελαγχολία (μέλας+χολή) ορίζεται ως αποτέλεσμα της κυριαρχίας της μέλαινας χολής, στο σώμα, πράγμα που οδηγεί σε αθυμία και σκυθρωπότητα.

παρέα
ετυμολογείται από το Parella, καταλανική μορφή του Pareja, και σημαίνει δύο πρόσωπα που μαζί κάνουν κάτι. Πρόκειται δηλαδή για βασικό κατάλοιπο της καταλανικής κυριαρχίας στην Αθήνα.

Πομάκοι
Οι απόμαχοι πολεμιστές της στρατιάς του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

 ύμνος
Απο το υμήν με τη σημασία τους συνδέσμου (σύνδεσης) με το θείο