Πυρκαγιές 2010

Καμία σχέση με τη ζοφερή πραγματικότητα του άμεσου παρελθόντος (2007), δεν είχε η εφετινή αντιπυρική περίοδος που ξεκίνησε την 1 Μαΐου και έληξε στις 31 Οκτωβρίου. Ο χάρτης με τα δάση, τον εθνικό αυτό πλούτο, παρέμεινε… πράσινος, καθώς οι καμένες εκτάσεις και δη οι αγροτικές και δασικές περιορίστηκαν και μάλιστα σημαντικά.

Παρά το γεγονός ότι ο αριθμός (7.917) των πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν μέσα στην αντιπυρική περίοδο διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, τα καμένα στρέμματα αγροτικής και δασικής έκτασης έφτασαν τα 150 χιλιάδες περίπου στρέμματα, σημειώνοντας σημαντική πτώση, σε σχέση με το 2009, οπότε κάηκαν συνολικά 450 χιλιάδες στρέμματα δάσους και αγροτικών εκτάσεων.

Από τα 150.852 περίπου χιλιάδες στρέμματα που έγιναν «στάχτη» εφέτος, τα 11.050 αφορούσαν δάση, τα 52.975 δασική έκταση, τα 21,7 άλση, τα 37.424 χορτολιβαδικές εκτάσεις, τα 5.122 εκτάσεις με καλάμια και βάλτους, τα 28.580 γεωργικές εκτάσεις, τα 15.291 γη με υπολείμματα καλλιεργειών και 376 στρέμματα σκουπιδότοπων.

Στη δραστική κάμψη των καμένων εκτάσεων συνέβαλε το πιλοτικό πρόγραμμα προστασίας, που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τους δασικούς συνεταιρισμούς, στους νομούς Αττικής, Κορινθίας, Εύβοιας, Αρκαδίας, Χαλκιδικής και Αιτωλοακαρνανίας, όπου για διάφορους λόγους (πυρκαγιές, οικιστικές πιέσεις κ.λπ.) χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου.

Για τη συγκεκριμένη δράση διατέθηκαν συνολικά πόροι ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ, ενώ οι δράσεις των συνεταιρισμών αφορούσαν έργα καθαρισμού μέσω της Κρατικής Εκμετάλλευσης Δασών. Όπως σημειώνουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος, η κατανομή πόρων ήταν δίκαιη, έγκαιρη και χωρίς τις παθογένειες των περασμένων ετών.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος υπάρχουν σκέψεις για επέκταση του συγκεκριμένου προγράμματος και την επόμενη χρονιά.

Η «εικόνα» πριν το 2009

Αξιοσημείωτη μείωση παρουσίασε το 2008 στην Ελλάδα ο «χάρτης» με τις καμένες εκτάσεις, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Η εικόνα σε σχέση με το 2007 είναι εντελώς διαφορετική, που αποτέλεσε στην κυριολεξία καταστροφική χρονιά για το δασικό δυναμικό της χώρας.

Παρά το γεγονός ότι το 2008 εκδηλώθηκαν περισσότερες πυρκαγιές και συγκεκριμένα 12.035 γεγονότα σε δασικές εκτάσεις, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, οι τελικές καμένες εκτάσεις ήταν δραστικά μειωμένες, σε σύγκριση με το 2007, οπότε εκδηλώθηκαν 11.894 φωτιές.

Σύμφωνα τώρα με τα στοιχεία της Πυροσβεστικής , το 2008 έγιναν στάχτη 388.961 στρέμματα δασικής έκτασης, ενώ αντιθέτως το 2007 η τελική απογραφή έδειξε 2.623.932, πέραν των άλλων ζημιών και απωλειών σε ανθρώπινο δυναμικό.

Όπως αναφέρουν στο paseges.gr από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, η μείωση κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα οφείλεται σ' ένα συνδυασμό παραγόντων, που ξεκινά από τις πιο ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, με σαφώς μικρότερα διαστήματα καύσωνα και φτάνει στο βαθμό ευαισθητοποίησης του κόσμου, λόγω των πυρκαγιών του 2007.

Συγκεκριμένα, το 2007 οι πυρκαγιές, οι οποίες έπληξαν 10 εθνικούς δρυμούς και σημαντικές φυσικές περιοχές, κάηκαν 2.623.932 εκατομμύρια στρέμματα δάσους, δασικών, φυσικών και γεωργικών περιοχών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.

Παράλληλα, 74 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και οι ζημιές υπερβαίνουν τα 3,5 δισεκατομμύριο ευρώ, χωρίς να υπολογίζεται η απώλεια των υπηρεσιών που προσφέρει το δάσος, οι συνέπειες στην κοινωνική και οικονομική ζωή μακροχρόνια.

Επλήγη το 35% της συνολικής έκτασης και το 37% του πληθυσμού 502 Δημοτικών Διαμερισμάτων, και συνολικά 42.990 αγρότες στις περιοχές (το 21% του συνόλου).

Μια αποτίμηση σχετικά με την καταστροφή του φυτικού, ζωικού και φυσικού κεφαλαίου εκτιμά ότι κάηκαν 244.000 στρέμματα ελαιοδέντρων, 21.000 στρέμματα αμπελώνων, 14.000 στρέμματα λοιπών δένδρων, 24.000 αιγοπρόβατα, 472 βοοειδή, 20.671 μελίσσια κ.ά.

Οι πυρκαγιές έπληξαν φυσικές περιοχές που προστατεύονται με ειδικό καθεστώς από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία: όρη Ταΰγετος και Πάρνωνας, φαράγγι Νέδας, δάσος Καϊάφα, δάση της Εύβοιας, Πάρνηθα, Γράμμος, Πρέσπα, φαράγγι του Βουραϊκού,  Πιέρια Όρη, Πήλιο και Πίνδος

Εξάλλου επταπλάσιο αριθμό ενεργών εστιών πυρκαγιών κατέγραψε στον ελλαδικό χώρο για το 2007 δορυφόρος της NASA, σε σύγκριση με το χρονικό διάστημα 2003 - 2006. Πρόκειται για τον νέας γενιάς δορυφόρο MODIS, τα δεδομένα του οποίου αφορούν τις εστίες ενεργών πυρκαγιών που ανιχνεύονται καθημερινά, το χρονισμό, την εποχικότητα, τη γεωγραφική κατανομή και έκτασή τους, καθώς επίσης την ενέργεια που απελευθερώνεται από αυτές.

Σύμφωνα με την ερευνήτρια της ομάδας πυρκαγιών MODIS στο πανεπιστήμιο Maryland των ΗΠΑ, δρα Στεφανία Κοροντζή, η επιφάνεια των καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα ανέρχεται στα 2,8 εκατ. στρέμματα, έκταση που ισοδυναμεί με το 2% ολόκληρης της χώρας. Οι φωτιές στην Πελοπόννησο και την Εύβοια συνέβαλαν περίπου στο 60% ολόκληρης της καμένης έκτασης.Ο αριθμός των καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα το 2004 προσέγγισε τα 100.000 στρέμματα, το 2005 έφτασαν τα 45.170 και το 2006 τα 16.355 στρέμματα.Από αναλύσεις της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με δεδομένα MODIS προκύπτει ότι το 2007, μέχρι τις 31 Αυγούστου, κάηκαν συνολικά 8,1 εκατ. στρέμματα σε 14 χώρες της ΝΑ και ΝΔ Ευρώπης, που υπολογίζεται ότι απελευθέρωσαν στην ατμόσφαιρα πάνω από 12,3 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα.Οι 14 εμπλεκόμενες χώρες είναι οι Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, ΠΓΔΜ, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Μαυροβούνιο, Σερβία, Τουρκία.Για τις χώρες εκτός των Σερβίας, Τουρκίας και Μαυροβουνίου, το 68,2% της συνολικής καμένης έκτασης ήταν δάση, το 31% γεωργικές καλλιέργειες και το 0,8% τεχνητές επιφάνειες (οικισμοί, βιομηχανικές περιοχές κ.λπ.).Από τις συνολικά καμένες εκτάσεις, περισσότερα από 970.000 στρέμματα βρίσκονται σε προστατευόμενες φυσικές περιοχές σε χώρες του δικτύου NATURA 2000 (Κύπρος, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία), που αντιστοιχεί στο 20,9% των καμένων εκτάσεων στις χώρες αυτές.Η χώρα που υπέστη τις καταστροφικότερες φωτιές ήταν η Ελλάδα, με δεύτερη την Ιταλία και τρίτη την Αλβανία.Συγκρίνοντας διαχρονικά τις καμένες εκτάσεις σε Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα προκύπτει ότι το 2000 κάηκαν περίπου 3,87 εκατ. στρέμματα, το 2001 περίπου 2,89, το 2002 περίπου 2,78, το 2003 περίπου 5,34 εκατομμύρια, το 2004 περίπου 3,46, το 2005 περίπου 4,22, το 2006 περίπου 2,02 και το 2007 περίπου 4,65 εκατομμύρια στρέμματα.Σε παγκόσμια κλίμακα ο Ιούλιος, ο Αύγουστος και ο Σεπτέμβριος είναι οι μήνες κατά τους οποίους κορυφώνονται οι πυρκαγιές, που παρουσιάζονται τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ημισφαίριο, αντίθετα ο Φεβρουάριος εμφανίζει τη χαμηλότερη δραστηριότητα.Από τα δεδομένα MODIS έχει υπολογιστεί ότι οι καμένες εκτάσεις παγκοσμίως και ανά έτος κυμάνθηκαν μεταξύ 2,97 και 3,74 δισ. στρεμμάτων για την περίοδο 2001-2004, με κορύφωση το 2001.Στην τετραετία αυτή, η συνολική έκταση που κάηκε στην Αφρική και την Αυστραλία συνιστούν το 80% της συνολικής καμένης έκτασης.Εκτιμάται επίσης ότι για την περίοδο 1997-2004 οι φωτιές απελευθέρωσαν στην ατμόσφαιρα κατά μέσο όρο 2,5 Pg άνθρακα, ετησίως. Οι κυρίαρχες συνεισφέρουσες περιοχές/ήπειροι στις εκπομπές άνθρακα από φωτιές είναι η Αφρική (49%), η Νότια Αμερική (13%), η Ασία γύρω από τον Ισημερινό (11%), οι βόρειες περιοχές (9%) και η Αυστραλία (6%).«Το ποσοστό του άνθρακα που απελευθερώνεται από τις φωτιές παγκοσμίως είναι πολύ σημαντικό, αν αναλογιστούμε ότι ισοδυναμεί με το περίπου 32% του άνθρακα που εκπέμπεται ως διοξείδιο του άνθρακα από καύση απολιθωμένων καυσίμων (πετρέλαιο, βενζίνη, κάρβουνο)», δήλωσε η δρ Στεφανία Κοροντζή.

Πηγή: ΠΑΣΕΓΕΣ